Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów – co ile wymieniać olej w automacie? Wymiana statyczna i dynamiczna

Dziś coraz więcej nowych aut wyposażonych jest w automatyczną skrzynię biegów. Jadąc na przedzakupową inspekcję takiego auta, zwracam szczególną uwagę na to, jak skrzynia automatyczna była serwisowana oraz jak pracuje podczas jazdy. Należy bowiem wiedzieć, że o ile manualne skrzynie biegów w autach są bezobsługowe, tak automatyczne przekładnie wymagają serwisu i regularnej wymiany oleju (rzadziej, niż oleju silnikowego, ale jednak nie można o tym zapominać).

W tym artykule skupiam się na czynnościach serwisowych dotyczących automatycznych skrzyń biegów. Skrzynia biegów, obok silnika, jest jednym z najważniejszych podzespołów samochodu. Jej prawidłowe działanie zależy nie tylko od stylu jazdy i sposobu zmiany biegów, ale także od jakości oraz stanu oleju przekładniowego. Wokół tego tematu narosło wiele mitów i kontrowersji. Czy wymiana oleju w skrzyni biegów jest konieczna, a jeśli tak – jak często należy ją przeprowadzać? Zapraszam do lektury.

Spis treści
Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów
Co ile wymieniać olej w automacie?
Statyczna i dynamiczna wymiana oleju w skrzyni automatycznej
Statyczna wymiana oleju
Dynamiczna wymiana oleju – skuteczniejsze rozwiązanie
Kiedy wymienić olej w skrzyni niezależnie od przebiegu?
Co w sytuacji, gdy olej w skrzyni nie był nigdy wymieniany?
O czym trzeba pamiętać przy wymianie oleju w skrzyni biegów? Filtr!
Inspekcje samochodów używanych z automatyczną skrzynią biegów

Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów

Olej przekładniowy w skrzyniach automatycznych zużywa się szybciej niż w manualnych, dlatego jego wymiana jest niezbędna. Pełni on kluczową rolę jako środek smarny i eksploatacyjny, podobnie jak olej silnikowy.

Niektórzy producenci samochodów twierdzą, że fabryczny olej wystarcza na cały okres eksploatacji pojazdu, ale przy założeniu, że jego przebieg nie przekroczy 150–200 tys. km. Tymczasem producenci skrzyń biegów zalecają regularną wymianę oleju, aby zapewnić ich długą i bezawaryjną pracę.

Brak wymiany oleju nie oznacza natychmiastowej awarii, ale stopniowe zużywanie się elementów skrzyni, co w konsekwencji prowadzi do jej uszkodzenia. Olej traci swoje właściwości szybciej, gdy jest narażony na wysokie temperatury, np. podczas jazdy z dużą prędkością, częstych zmian biegów czy pokonywania stromych tras.

Co ile wymieniać olej w automacie?

Częstotliwość wymiany oleju zależy od modelu samochodu i rodzaju skrzyni biegów. Zwykle pierwszą wymianę zaleca się po przejechaniu 20–40 tys. km, a kolejne co 40–60 tys. km. Wszystko jednak zależy od konkretnej skrzyni i zaleceń producenta oraz tego, jak użytkujemy auto. Osobiście wolę skracać podawane interwały i jeżeli producent podaje serwis automatycznej przekładni co 50 tys. km, pojawiam się na serwisie po 40 tys. km. jeżeli jednak mówimy o aucie sportowym, które nie ma lekkiego życia – wtedy interwał ten należy skrócić jeszcze bardziej.

Zdarza się, że kierowcy decydują się na wymianę oleju dopiero po przebiegu przekraczającym 200 tys. km, gdy zauważą problemy z pracą skrzyni (często wtedy jest już po prostu za późno). W takiej sytuacji źle przeprowadzona wymiana może przynieść więcej szkody niż pożytku. Dlatego warto powierzyć to zadanie doświadczonym specjalistom.

Zatem interwały wymiany oleju przekładniowego określa producent pojazdu lub skrzyni biegów. Przyjmuje się, że:

  • Producenci zalecają wymianę co 20, 40 lub 60 tys. km.
  • Jeśli brak dokładnych danych, bezpieczną zasadą jest wymiana co 40 tys. km.

Statyczna i dynamiczna wymiana oleju w skrzyni automatycznej

Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów może odbywać się na dwa sposoby: metodą statyczną lub dynamiczną.

Statyczna wymiana oleju

Metoda statyczna opiera się na grawitacyjnym spuszczeniu oleju po odkręceniu korka spustowego, a następnie zastąpieniu go nowym. Problem w tym, że w ten sposób wymienia się jedynie 40–60% oleju, ponieważ pozostała część zostaje w przekładni hydrokinetycznej, przewodach oraz chłodnicy oleju. Mieszanka starego i nowego oleju może pogorszyć parametry smarne, co negatywnie wpływa na działanie skrzyni.

Dynamiczna wymiana oleju – skuteczniejsze rozwiązanie

Najskuteczniejszą metodą jest wymiana dynamiczna, która polega na podłączeniu specjalistycznego urządzenia do obiegu smarowania skrzyni biegów podczas jej pracy. Pompa olejowa usuwa zużyty płyn, zastępując go nowym. Dzięki temu wymieniany jest praktycznie cały olej przekładniowy.

Dynamiczna wymiana oleju powinna być przeprowadzana przy użyciu nowoczesnych urządzeń, które automatycznie kontrolują ciśnienie oraz kierunek przepływu oleju, eliminując ryzyko błędów użytkownika.

Kiedy wymienić olej w skrzyni niezależnie od przebiegu?

W niektórych sytuacjach wymiana oleju jest konieczna, niezależnie od przejechanych kilometrów:

  • Po naprawie skrzyni biegów.
  • W przypadku przegrzania oleju, np. podczas jazdy terenowej, wyciągania auta z błota, jazdy po lodzie czy holowania przyczepy (wskazaniem może być zapalona kontrolka na desce rozdzielczej).
  • Po zakupie używanego auta z automatyczną skrzynią biegów – zasada ograniczonego zaufania do poprzedniego właściciela.

Co w sytuacji, gdy olej w skrzyni nie był nigdy wymieniany?

Zdarza się, że kierowcy rezygnują z wymiany oleju, wierząc w mity o jego “dożywotniej” trwałości lub chcąc uniknąć kosztów. Decydują się na wymianę dopiero wtedy, gdy skrzynia zaczyna działać nieprawidłowo.

Czy wymiana oleju w takiej sytuacji może zaszkodzić? Nie, ale w przypadku poważnej awarii również nie pomoże. Zdarza się jednak, że świeży olej poprawia działanie skrzyni i eliminuje niektóre usterki.

O czym trzeba pamiętać przy wymianie oleju w skrzyni biegów? Filtr!

Podczas wymiany oleju w automatycznej skrzyni biegów należy również wymienić filtr oleju. Jego zadaniem jest zatrzymywanie zanieczyszczeń, takich jak opiłki metalu.

  • Koszt filtra zależy od modelu auta. W popularnych samochodach cena wynosi kilkadziesiąt złotych.
  • W pojazdach premium może być znacznie wyższa, np. w samochodach marki Land Rover filtr do skrzyń ZF kosztuje od 150 do 400 zł, a w niektórych przypadkach nawet ponad 1000 zł.

Regularna wymiana oleju i filtra to najlepszy sposób na długą i bezawaryjną pracę automatycznej skrzyni biegów.

Inspekcje samochodów używanych z automatyczną skrzynią biegów

Jak wspomniałem na początku artykułu, automatyczne skrzynie biegów stają się coraz popularniejszym standardem w nowych samochodach, co sprawia, że tematyka ich eksploatacji i serwisowania jest szczególnie istotna. Jednym z kluczowych aspektów dbania o ich sprawność jest regularna wymiana oleju przekładniowego. Choć niektórzy producenci twierdzą, że olej w skrzyni automatycznej jest „dożywotni” (choć powoli odchodzi się o tej retoryki), praktyka pokazuje, że jego wymiana co 40–60 tys. km znacząco wydłuża żywotność przekładni i zapobiega kosztownym awariom.

Najskuteczniejszą metodą wymiany jest sposób dynamiczny, który pozwala na całkowitą wymianę zużytego oleju, eliminując ryzyko mieszania go z nowym płynem. Niezależnie od wybranego sposobu, zawsze warto pamiętać o wymianie filtra oleju, który zatrzymuje zanieczyszczenia mogące negatywnie wpływać na działanie skrzyni.

Jako rzeczoznawca samochodowy Trójmiasto, który specjalizuje się w inspekcji i pomocy przy zakupie aut używanych na terenie Trójmiasta oraz województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego, zawsze dokładnie sprawdzam nie tylko działanie skrzyni biegów podczas jazdy testowej i diagnostyki komputerowej, ale również jej historię serwisową.

Regularne wymiany oleju w skrzyni to jeden z kluczowych czynników wpływających na jej trwałość, dlatego przy zakupie samochodu z automatem warto upewnić się, że poprzedni właściciel dbał o ten element. Jeśli zastanawiasz się nad wyborem auta z automatyczną skrzynią, warto skorzystać z fachowej oceny – to inwestycja, która może uchronić przed kosztownymi naprawami w przyszłości.